Jona - een kleine profeet met een grote opdracht

Gepubliceerd op 16 januari 2023 om 08:46

Het best verkochte en meest vertaalde boek ter wereld is de Bijbel. Voor gelovigen staat de Bijbel voor het Het woord van God, maar ook wanneer je niet gelovig bent, is en blijft de Bijbel een prachtige verzameling van verhalen, die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van een breder wereldbeeld en de ontwikkeling van onze cultuur.

Kinderboeken schrijver, illustrator en uitgever  Michel de Boer wordt geïntrigeerd door verhalen uit de Bijbel. De verhalen zijn mooi om na te vertellen, maar je kunt er ook iets van leren. Vooral die onderliggende laag vindt De Boer interessant. Het eeuwenoude verhaal van Jona is door hem opnieuw verteld en met prachtige gestileerde prenten geïllustreerd, zodat ook dit Bijbelse verhaal, toegankelijk wordt voor kleuters.

 

Verhalen zijn van oudsher belangrijk voor mensen. Al lang voor het schrift werd uitgevonden, werden er verhalen verteld en mondeling doorgegeven. Uit neurowetenschappelijk onderzoek blijkt dat het lezen of luisteren naar verhalen, in onze hersenen zorgt voor een levendige simulatie van de werkelijkheid, waardoor het voelt alsof je het verhaal werkelijk beleeft. Ook is aangetoond dat de hersenen van verschillende personen die naar eenzelfde verhaal luisteren, vergelijkbare hersenactiviteiten gaan vertonen. Het luisteren naar verhalen, heeft dus een verbindend karakter, maar draagt ook bij aan de ontwikkeling van de verbeelding en uiteraard stimuleert het ook de taalontwikkeling.

Mensen hebben altijd al verhalen verteld en de verhalen uit de Bijbel, werden al generaties lang mondeling doorgeven, voor ze uiteindelijk werden opgeschreven. In 1850 werden tijdens opgravingen in de stad Mosoel, aan, de oevers van de Tigris in het huidige Irak, kleitabletten gevonden met het Gilgamesj-epos, een van de belangrijkste archeologische vondsten uit de moderne tijd. Nadat het mogelijk werd om het spijkerschrift te ontcijferen, werd duidelijk dat de kleitabletten verhalen vertelden, die sterk overeenkwamen met de verhalen uit het Oude Testament. De kleitabletten zijn echter zo'n 1500 jaar eerder dan de Bijbel geschreven. Van het Gilgamesj-epos wordt aangenomen dat het wellicht het oudste literaire werk is en stamt uit 2100 voor Christus.

 

 

In de stad Mosoel liggen de ruïnes van de Bijbelse stad Nineve. Nineve was de hoofdstad van Assyrië en had een twaalf kilometer lange stadsmuur van waarschijnlijk dertig meter hoog en telde achttien poorten, bewaakt door stieren. De stad speelt een belangrijke rol in Het boek van Jona, het vijfde van de twaalf kleine profeten in de Bijbel. Overigens komt het verhaal van Jona (Yunus) ook voor in de Koran,  In het boek krijgt Jona de opdracht van God, om de inwoners van Nineve te waarschuwen voor hun slechte gedrag. Jona heeft hier echter geen zin in en besluit te vluchten voor zijn opdracht, door een boot te nemen richting Tarsis, een stad in het verre westen. Op zee komt de boot echter in een zware storm terecht. Jona realiseert zich dat dit waarschijnlijk zijn schuld is en hij laat zich door de bemanning overboord gooien, waarna hij wordt ingeslikt door een grote vis. Drie dagen verblijft Jona in de buik van de vis. Wanneer hij tot inkeer komt en God zegt dat het hem spijt dat hij niet geluisterd heeft, spuugt de walvis hem uit op een strand en gaat Jona alsnog op weg naar Nineve, om de mensen in de stad te waarschuwen. Wanneer zij hun leven niet verbeteren, zal God de stad verwoesten. De mensen luisteren naar Jona en de stad Nineve blijft voorlopig gespaard. Voorlopig, want in het jaar 612 voor Christus wordt Niveve veroverd door het Babylonische leger en alsnog verwoest.

 

 

Het verhaal van Jona is al vaak herschreven en zal bij de meeste mensen bekend staan als 'Jonas en de walvis', hoewel in de Bijbel nergens expliciet wordt gesproken over een walvis. In het prentenboek 'Jona - een verhaal over een kleine profeet met een grote opdracht' blijft schrijver en illustrator Michel de Boer zo dicht mogelijk bij het originele Bijbelverhaal. Met veel creativiteit weet hij het oude verhaal op aantrekkelijke en begrijpelijke wijze uit te leggen aan de jongste generatie kinderen. De teksten zijn kort en duidelijk. De grote prenten in het boek zijn werkelijk prachtig om te zien. De Boer tekent zijn prenten digitaal en gebruikt graag sprekende kleuren. Als kijker word je het verhaal ingetrokken, doordat De Boer op elke pagina een nieuwe kleur gebruikt en door het gebruik van een sterk contrast tussen licht en donker, een spannende sfeer weet te scheppen. Ook maakt hij gebruik van verrassende perspectieven. Hoewel het verhaal van Jona vooral een serieus verhaal is over de noodzaak te luisteren naar wat God je vertelt, heeft De Boer ook in dit boek zijn kenmerkende humor weten te stoppen, door een zoekplaat toe te voegen, waarop de kinderen tussen de inwoners van Nineve dieren moeten zoeken.

 

 

Hoewel Jona in eerste instantie niet naar Nineve wilde reizen toen hij de opdracht van God kreeg, is hij uitgegroeid tot een bekende profeet en is zijn graftombe in de stad een bedevaartsoord geworden. Nadat IS in 2014 de stad Mosoel innam, werd een groot deel van de stad en het historische erfgoed bewust vernietigd, waaronder het museum van oudheden, paleizen, tempels, kerken en enkele moskeeën. Ook de moskee met daarin de tombe van Jona, werd ook door IS opgeblazen. Onder het graf van Jona werden bij toeval de restanten ontdekt van een 2600 jaar oud paleis uit Nineve, dat waarschijnlijk het paleis van Assyrische Koning Sanherib was. In zekere zin zou je dus kunnen zeggen, dat Jona op deze wijze voor een tweede keer de stad Niveve redde van verwoesting.

 

'Jona - een verhaal over een kleine profeet met een grote opdracht' is op een prachtig groot formaat verschenen bij uitgeverij Buddy Books.