Spel is voor het jonge kind een levensbehoefte en een intense ervaring. Het is zijn manier om zich te verbinden met omringende wereld en deze te leren kennen. Het spel van kinderen vormt het hart van thematiseren.
Wie met jonge kinderen werkt in het onderwijs, zal ongetwijfeld thematisch werken. Passend bij het thema worden prentenboeken, woordkaarten en werkjes gezocht en de leerkracht sjouwt met enige regelmaat met themakisten op en neer van huis naar school, om op de kijktafel een gezellig tafereel te bouwen dat past bij het lopende thema. Ik weet nog dat ik een keer in hartje zomer twee grote houten egels kost bij de Action, want ja, die moet je als leerkracht natuurlijk hebben voor in de klas. Mijn man keek het hoofdschuddend aan en vroeg zich af waar ik die egels nou weer ging opbergen.
Hoewel eigenlijk alle leerkrachten die lesgeven aan jonge kinderen met thema's werken, weet ik na 20 jaar onderwijservaring ook dat het vaak enige discussie oplevert. Om een aantal thema's, zoals de seizoenen en Sinterklaas, kun je niet omheen, maar welke thema's komen nog meer aan de orde gedurende het schooljaar? Mag een thema als dinosaurussen nou wel of niet? Het spreekt de kinderen enorm aan, maar er zijn ook leerkrachten die uitsluitend met thema's uit de realiteit willen werken. En hoe lang duurt een thema eigenlijk? Drie weken of juist langer, zodat je tot verdieping kan komen? En plan je alle thema's al een jaar vooruit of wacht je tot het laatste moment met plannen, zodat je kunt inspelen op wat er op dat moment speelt in de belevingswereld van de kinderen in de groep? Laat je thema's in elkaar overvloeien of werk je met een duidelijk opening en afsluiting van het thema?
Hoe je ook werkt met een thema, alle juffen en meesters willen goed onderwijs bieden aan hun leerlingen. Hoe je omgaat met een thema, zal ook afhankelijk zijn van de visie van de school. Eén ding moet echter wel duidelijk zijn: werk je thematisch of wil je thematiseren? Werken met een thema wordt thematiseren als de aanpak en uitvoering van onderwerpen uit et thema een gezamenlijk, actief en dynamisch samenspel tussen de professional en de kinderen is. Door aan te sluiten bij de ervaringen en kennis van de kinderen, kun je die vervolgens uitbreiden en verdiepen met nieuwe kennis en vaardigheden. Kinderen leren intenser, wanneer zij betrokken worden bij de inhoud van een thema, terwijl het de taak is van de professional om op een beredeneerde en planmatige manier vaardigheden en kennis van de wereld aan te bieden in hun onderwijs. Wil je thematiseren, dan kun je niet werken met thema's die maar drie weken duren. Hoewel is geen onderzoek is gedaan naar de ideale duur van een thema, wordt wel aangeraden om zo'n 6 tot 8 weken rond een thema te werken. Maar hoe pak je dit nou aan?
Bij uitgeverij Pica verscheen het boek 'Van thematisch werken naar thematiseren' met de ondertitel 'Interactie en spel met kinderen van 3 tot 7 jaar'. Het boek is een praktisch handboek voor elke leerkracht die met jonge kinderen werkt en tot thematiseren wil komen, of zich wil verdiepen in dit onderwerp. Het boek heeft een heldere opbouw, waarin dieper wordt ingegaan op wat thematiseren eigenlijk is, welke overwegingen gemaakt kunnen worden bij de keuze van een thema en hoe het proces van thematiseren verloopt in de groep. Het boek biedt veel aanknopingspunten voor het integreren van spel, het komen tot verdieping en het integreren van rekenen/wiskunde en taal/lezen. Het boek telt tal van nuttige handvatten en antwoorden op vragen, zoals hoe bepaald je welke woorden je gaat aanbieden binnen een thema? In het boek worden duidelijke voorbeelden geschetst en zijn schema's opgenomen met doelen, kansen en activiteiten, die een praktisch hulpmiddel zijn om tot thematiseren te komen in de kleutergroep en groep 3.
Ik vind het een fijn boek, met een heldere opbouw en duidelijke voorbeelden. Ook wanneer je niet tot thematiseren wilt komen, is dit een interessant boek om te lezen en wellicht tot nieuwe of andere inzichten te komen. De rol van leerkracht in de groep in interactie met de leerling, maar ook de rol van bijvoorbeeld de thematafel en de verschillende hoeken komen aan bod, waardoor het boek je aanzet tot nadenken over en het kritisch blijven kijken naar je professionele handelen in de klas, maar daarnaast ook nuttige en praktische informatie biedt. Kortom: een aanrader van elke leerkracht die werkt met het jonge kind.
