Boeken: lees over kunst en cultuur


Vincent van Gogh

Vincent van Gogh, de kunstenaar met het iconische rode haar en baardje, is ongetwijfeld een van de invloedrijkste en bekendste kunstenaars van Nederland, die leefde in de tijd van de burgers en stoommachines. Met een eigen venster in de Canon van Nederland, maakt het leven en werk van Van Gogh deel uit van de vijftig hoogtepunten uit de Nederlandse geschiedenis die verplicht op school behandeld moeten worden. Er zijn diverse prentenboeken en informatieve boeken over de kunstenaar verschenen, die ingezet kunnen worden op school als informatiebron of als introductie voor een creatieve les.

Lees meer »

Wat leren kinderen van kleurplaten?

Ik lees regelmatig dat kleurplaten in het onderwijs een absolute no-go zijn. Kleurplaten zouden de creativiteit van kinderen niet stimuleren en niets bijdragen aan de ontwikkeling. Kleurplaten zouden leuk zijn voor thuis, maar verder niet in het onderwijs gebruikt moeten worden. Ik ben het daar niet mee eens en zal uitleggen waarom.

Lees meer »

Nederland

Sjoerd en de Stapelstad

Voor ik de PABO ben gaan doen en juf werd, heb ik eerst een jaar bouwkunde gestudeerd, want ik wilde eigenlijk architect worden, net als Sjoerd, de hoofdrolspeler in het boek "Sjoerd en de Stapelstad" (Counter Collective) van Barry Menger en Mats Ganzeman. Dit prentenboek is dan ook een aanrader om te gebruiken tijdens de Kinderboekenweek 2022, met als thema 'Worden wat je wilt'. Sjoerd woont in een stad vol groene huisjes en er staan zoveel huisjes, dat er eigenlijk geen plek is voor de kinderen om lekker te spelen. Sjoerd wil natuurlijk vrijuit kunnen spelen met zijn trapauto, zonder overal tegenaan te botsen en verzint een stapelgek plan: wat als hij nu eens alle huisjes op elkaar gaat stapelen? Zijn vriendjes De Bouwers willen Sjoerd wel helpen. Natuurlijk gebeurt er een grote ramp, maar Sjoerd is een echte doorzetter, houdt vol en geeft nooit op. Want van proberen kun je leren. Doorzetten en nooit opgeven, is dan ook meteen het belangrijkste thema van dit prentenboek.

Lees meer »

Erfgoededucatie met Fien en Teun

Fien en Teun zijn bekende karakters uit de stal van Van Hoorne Entertainment. Fien is een meisje van van 6 jaar en haar broertje Teun is 4 jaar. Samen wonen op een boerderij in het dorpje Molenwaard, samen met Sebastiaan het varken, Rosa de koe, Stip de pony en natuurlijk Pim de hond. Fien is dol op haar dieren en kan al goed voor ze zorgen. Ze vertelt haar broertje graag hoe het moet en probeert hem ook te leren hoe hij voor de plantjes in de moestuin moet zorgen. Het klinkt misschien wat saai, maar Fien en Teun beleven samen allerlei leerzame, grappige, herkenbare, maar vooral ook oer-Hollandse avonturen op en rond hun boerderij.

Lees meer »

Ontdek de wereld met deze boeken

Lotte en Fenna op reis door Europa

De zomervakantie staat voor de deur of is zelfs al begonnen. Terwijl we in de klas aan het afronden en opruimen zijn, hoor ik de kinderen in de klas opgewonden praten over de vakantieplannen die er zijn. Via Google Earth hebben we een aantal plekken bekeken waar de kinderen naartoe gaan: we zijn van Polen naar Zeeland gevlogen, van Spanje naar Turkije en we hebben zelfs gekeken waar Japan ligt, waar daar gaat de nieuwe meneer naartoe. Met Google Earth vlieg je rond de wereld en kun je zelfs inzoomen op attractieparken als Toverland en Legoland Billund. En ja, ik weet dat er heel wat kinderen zijn die niet op vakantie kunnen, dus het zal voor elke leerkracht een afweging zijn of het wel of niet gepast is om over dit onderwerp te werken in de klas, maar voor wie het thema Op Reis wel op planning heeft staan, is er bij uitgeverij De Fontein een ontzettend leuk en leerzaam prentenboek verschenen: "Lotte en Fenna op reis door Europa".

Lees meer »

Huizen met een verhaal

De Japanse illustrator en schrijver Yoshida Seijl neemt in zijn boek "Huizen met een verhaal" de lezer mee op een boeiende wereldreis rond dertig bijzondere woningen en hun al even bijzondere bewoners. Van het huis van een melancholische vuurtorenwachter, tot aan een verlaten herdershut en van het huis van een kluizenaarspion tot aan de woning van de gewiekste brugtorenwachter: een breed scala aan woningen komt aan bod in dit prachtig uitgevoerde boek.

Lees meer »

Oude verhalen in een nieuw jasje

De Tovenaar van Oz

In de loop der tijden zijn er verschillende verhalen geschreven die het verdienen om doorgegeven te worden aan een nieuwe generatie. Deze verhalen worden vaak aangeduid met de term 'klassieker', wat min of meer inhoudt dat het verhaal gezien wordt als een meesterwerk  Een klassiek verhaal draait meestal om één hoofdpersoon, die door andere personages wordt geholpen of tegengewerkt. 'De Tovenaar van Oz' van L. Frank Baum uit 1900 is zo'n klassieker die het zeker verdient om doorgegeven te worden aan een nieuwe generatie. Bij uitgeverij Clavis is in de reeks 'Pareltjes van verhalen' nu een prachtige hertaling verschenen van dit tijdloze boek, geschreven en prachtig geïllustreerd door Sara Ugolotti. Het verhaal is door Ugolotti is een modern en sprookjesachtig jasje gestoken, waardoor het verhaal toegankelijk wordt voor een nieuwe generatie kinderen vanaf een jaar of vijf.

Lees meer »

Sindbad de Zeeman

De wereldberoemde Sprookjes van Duizend-en-één-nacht zijn een verzameling klassieke verhalen uit het Midden Oosten. De bekendste verhalen zijn Aladin en de Wonderlamp, Ali Baba en de Veertig Rovers en Sindbad de Zeeman. Het verhaal van Sindbad de Zeeman speelt zich of rond het jaar 800 en begint wanneer Sidi die Sjouwer zijn armzalige bestaan in de stad Bagdad verzucht. Sindbad de Zeeman hoort dit aan en vertelt de man:

Lees meer »

Jona - een kleine profeet met een grote opdracht

Het best verkochte en meest vertaalde boek ter wereld is de Bijbel. Voor gelovigen staat de Bijbel voor het Het woord van God, maar ook wanneer je niet gelovig bent, is en blijft de Bijbel een prachtige verzameling van verhalen, die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van een breder wereldbeeld en de ontwikkeling van onze cultuur.

Lees meer »

Sprookjes van Grimm

De Gebroerders Grimm staan bekend als schrijvers van bekende sprookjes als Roodkapje, Sneeuwwitje en Doornroosje. De broers Jacob en Wilhelm Grimm waren Duitse taalkundigen met een obsessie voor sprookjes, legendes en volksverhalen. Zij hebben meer dan 200 sprookjes verzameld en bijeengebracht in hun werk Kinder- und Hausmarchen.

Lees meer »

Van dwaallicht tot drakenkoning

Volgens het boek Genesis schiep God de wereld in slechts zes dagen. Hij scheidde licht en duisternis, schiep het hemelgewelf, de aarde en de zee, de zon, de maan en de sterren, hij schiep vissen, vogels en landdieren en ten slotte ook de mens. Dit Hebreeuwse scheppingsverhaal is slechts één van de vele scheppingsverhalen die onze wereld rijk is.

Lees meer »

Boeken over geschiedenis

De bibliothecaresse van Auschwitz en andere boeken over kinderen in de oorlog

Bij Uitgeverij De Fontein is de graphic novel "De bibiothecaresse van Auschwitz" verschenen. Het boek is een bewerking van de gelijknamige roman van Antonio Iturne, gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Holocaust overlevende Dita Kraus. Het Joodse meisej werd in 1929 geboren in Praag, Tijdens de bezetting door de nazi's werd het gezin Kraus gedeporteerd naar de getto Theresienstadt en later naar de concentratiekampen Auschwitz en Bergen-Belsen. Kraus is veertien jaar wanneer zij samen met haar ouders terechtkomt in Auschwitz, waar in het diepste geheim een schooltje is opgezet. Boeken zijn in het kamp verboden, maar een aantal gevangenen weet boeken het kamp in te smokkelen. Dita beheert de kostbare bibliotheek met gevaar voor eigen leven. De op haar leven gebaseerde roman "De bibliothecaresse van Auschwitz" is een bestseller geworden. Het verhaal is door Salva Rubio bewerkt tot graphic novel, met tekeningen van Loreto Aroca. Door deze vernieuwde uitgave, kunnen kinderen uit de bovenbouw en leerlingen van het voortgezet onderwijs op een toegankelijke manier kennismaken met het indrukwekkende verhaal van een moedige vrouw, die de Holocaust overleefde.

Lees meer »

Knappe Koppen: Nikola Tesla

Elke generatie heeft zijn eigen uitdagingen. Toen ik opgroeide, hingen er overal 'Ban de bom' posters en maakten we ons zorgen over het gat in de ozonlaag en zure regen. De huidige generatie kinderen groeit op in een tijd waarin zij dagelijks geconfronteerd worden met de klimaatcrisis: de opwarming van de aarde, het smelten van de ijskappen, extreme weersomstandigheden en natuurlijk plastic soep. Wij bereiden de kinderen voor op een toekomst, waarvan we nu nog niet weten hoe die eruit komt te zien. We zetten in op de ontwikkeling van het creatieve denkproces, zodat de kinderen flexibel om leren gaan met een snel veranderende wereld. Om de wereld waarin je leeft beter te kunnen begrijpen en de toekomst beter te kunnen duiden, is historisch besef en persoonsvorming nodig. Het kijken naar het verleden, is dus belangrijk om vooruit te kunnen kijken.

Lees meer »

Tijdvak 8: De Arend

Wanneer je in de klas de uitvinding van de stoommachine behandeld, kun je eigenlijk niet voorbij aan de eerste Nederlandse stoomtrein: De Arend, die op 20 september 1839 voor het eerst reed tussen Amsterdam en Haarlem. De stoomlocomotief werd in 1839 gebouwd in Engeland en een replica uit 1938 is nog altijd te zien in het Spoorwegmuseum in Utrecht.

Lees meer »

De prehistorie

De geschiedenis is volgens de klassieke indeling, vanuit Europees perspectief, ingedeeld in vijf periodes: de prehistorie, de oudheid, de middeleeuwen, de vroeg moderne tijd en de moderne tijd. De prehistorie is kortweg de periode in de geschiedenis voor de uitvinding van het schrift. Deze periode loopt dus van de oerknal tot zo'n 3000 jaar voor Christus. Omdat deze indeling in vijf periodes weinig houvast gaf, wordt in Nederland op scholen gewerkt met de indeling in tien tijdvakken, opgesteld door Commissie Historische en Maatschappelijke vorming van De Rooy.

Lees meer »

Boeken over kunst- en cultuureducatie

Mona Lisa en de anderen

Een aantal jaar geleden heb ik het Louvre in Parijs bezocht. Eerst in een lange rij vol toeristen langs de Mona Lisa (wat is het klein!) en daarna heb ik nog enige uren rondgezworven door de vele zalen van het museum. Toen ik aan het eind van middag weer buiten kwam, had ik het idee dat ik van de totale collectie, nog nauwelijks iets gezien had. En dat klopt ook. De kunstcollectie van het Louvre is zo uitgebreid, dat je bijna een jaar lang 100 kunstwerken per dag kunt bekijken. Het Louvre is dan ook de grootste kunstgalerie ter wereld, die een aantal van de beroemdste kunstwerken ter wereld tentoonstelt. 

Lees meer »

Prentenboeken over kunst

Jarenlang hadden musea een stoffig imago: je kon er niks anders doen dan in stilte naar kunstwerken kijken. Dat is al lang niet meer zo. Veel musea maken gebruik van interactieve technieken, waardoor kunstwerken en de verhalen die erbij horen, tot leven komen. Jonge kinderen kunnen actief zijn middels speurtochten, op knopjes drukken en zich laten verwonderen door beeld en geluid. Ook in de wereld van de prentenboeken, zijn er de laatste jaren veel boeken verschenen over kunst, beroemde kunstwerken en hun makers. Deze boeken zijn niet alleen leuk om voor te lezen, maar vormen ook een leuke inleiding tot een creatieve les. Als liefhebber van kunst en prentenboeken, heb ik inmiddels een hele collectie verzameld.

Lees meer »

Stoere verhalen over kunst

Wist jij dat er een wc-pot als kunst in een museum staat? En dat Picasso een tijdje zo arm was dat hij een bed moest delen met een vriend? Dat niemand precies weet wie nou die Banksy is die al die beroemde graffiti’s maakt?

Lees meer »

Prentenboekentip: Milo tekent de wereld

Milo zit in de metro met zijn schetsboek. Onderweg tekent hij de andere reizigers en het leven dat ze in zijn fantasie leiden. Zoals de man met de snor die een kruiswoordraadsel oplost. Heeft hij thuis misschien ontelbaar veel katten? De vrouw in de trouwjurk is natuurlijk op weg naar haar huwelijk in een prachtige kathedraal. En de jongen in de nette kleding rijdt straks vast met een koets naar het kasteel waar hij woont.Maar ziet hun leven er in werkelijkheid ook zo uit?

Lees meer »

Prentenboekentip: Kleur

Marieke ter Berge heeft het prentenboek KLEUR geschreven, dat verschenen is bij uitgeverij Lemniscaat. Ze heeft het boek gemaakt voor haar zoon, die dyslexie heeft. Dyslexie is geen gebrek, maar een talent: kijk op een andere manier naar het leven! De hoofdpersoon van het boek, heeft een trieste uitdrukking op zijn gezicht wanneer hij in de schoolbanken zit met werk op zijn tafeltje. De letters en cijfers veranderen echter al snel in vrolijke en kleurrijke tekeningen, wanneer hij zijn kleurpotloden erbij pakt.

Lees meer »

Met kleuters de meesters uit de Gouden Eeuw ontdekken

De 17e eeuw wordt in Nederland vaak aangeduid als de Gouden Eeuw, omdat in deze periode de kunst, wetenschap en economie tot bloei kwamen. In de schilderkunst behoren onder andere Rembrandt van Rijn, Johannes Vermeer, Frans Hals en Jan Steen tot de Grote Meesters uit de Gouden Eeuw. Zij hebben elk hun eigen stempel gedrukt op hun vakgebied. Jan Steen was een meester in vastleggen van de huiselijke taferelen, terwijl Frans Hals juist bekend staat om zijn groepsportretten. Rembrandt van Rijn en Johannes Vermeer waren ieder op hun eigen manier, meester van het licht.

Lees meer »

Licht uit, spot aan!

Jaren geleden ben ik als PABO-student voor  stage naar Londen geweest. Natuurlijk was het geweldig om rond te mogen kijken op de Engelse scholen die we bezochten, maar het hoogtepunt van de reis was voor mij het bezoek aan de heuse West End musical Miss Saigon in Covent Garden. Ik vond het zo'n bijzondere ervaring, dat ik later ook The Phantom of the Opera in Londen ben gaan bekijken. Bij uitgeverij Lemniscaat is voor alle theater liefhebbers in samenwerking met The Royal Opera House in Londen, een bijzonder prentenboek verschenen: "Licht uit, spot aan!".

Lees meer »