Boeken

Het thema van de Kinderboekenweek 2023 is "Bij mij Thuis". De realiteit voor veel kinderen is echter dat zij niet één thuis hebben, maar twee. In het boek "Abel en Lot gaan verhuizen" van Ruby Coene maken we kennis met Abel en zijn zusje Lot. Abel is boos op papa en mama. Omdat papa in een ander huis is gaan wonen, moet hij nu met mama en Lot verhuizen naar een nieuwbouwwijk vol zand.  Er is niet eens een weg. Al zijn spulletjes zitten in dozen en de verhuiswagen komt er al aan. Mama legt geduldig uit dat papa en mama niet meer verliefd zijn en nu weer vrienden kunnen worden, door apart te wonen, maar Abel is boos. Hij wil niet weg uit de straat waar zijn vriendjes wonen, hij wil niet naar een nieuwe school en de beloofde nieuwe kamer met dino-behang en een glijbaan aan zijn bed, hoeft hij ook niet.

De Kinderboekenweek 2023 staat in het thema Bij Mij Thuis en daar kun je natuurlijk alle kanten mee op. Want hoe zijn het bijvoorbeeld zijn om geboren te worden in een kwetternest vol kabaal als één van  zes kleine meesjes? Of wanneer je er op een ochtend achter komt dat de schelp waarin je woont te klein is geworden? Of wanneer je huisje gewoon veel te klein en hutjemutje vol is? In dit blog laat ik je kennismaken met drie prentenboeken die aansluiten bij het thema Bij Mij Thuis, waarin een vorm van onvrede centraal staan. En natuurlijk de vraag: hoe wordt die onvrede weggenomen? Ik zou zeker aanraden om met deze prentenboeken aan de slag te gaan met interactief voorlezen en de kinderen mee laten denken over het probleem en de mogelijke oplossingen hiervan.

Ik was een keer met mijn man bij de Action, ergens in augustus, de mussen vielen dood van het dak en ik liep daar trots te sjouwen met een grote houten egel, die ontzettend leuk was voor op mijn herfsttafel in de klas. Mijn man snapte daar niet veel van, die mopperde iets over dat mijn werk behoorlijk wat geld kost en dat die houten egel ook weer ergens op zolder bewaard moest worden. Zodra de blaadjes aan de bomen rood beginnen te verkleuren, is het tijd om de klas in het herfstthema aan te kleden. En tja, daar heb je nu eenmaal een grote houten egel voor nodig. En laat Egel nou net de hoofdpersoon zijn in het nieuwe (voorlees)boek "Egel op reis" van schrijfster Rosalie Hazeleger en illustrator Myriam Berenschot, dat is verschenen bij uitgeverij Clavis.

Veel mensen schijnen tegenwoordig op zoek te zijn. Op LinkedIn kom ik  regelmatig mensen tegen die op zoek zijn naar een nieuwe uitdaging, op televisie zijn ontzettend veel programma's te zien over mensen die op zoek zijn naar een nieuwe liefde, een nieuw leven in de zon, een nieuw huis of interieur, spiritualiteit of zelfs een rustiger gezinsleven ergens in een vervallen boerderij op een dorre berg in Spanje. Het op zoek zijn naar een nieuwe invulling van het leven, lijkt dan ook een actueel thema te zijn. In het prentenboek "Op zoek" maken we kennis met Vos. Vos woont al zijn hele leven in het bos en hoewel hij er altijd tevreden is geweest, begint het op een dag te kriebelen. Vos besluit dat hij toe is aan iets nieuws en trekt de wijze wereld in, op zoek naar een mooi plekje.

De Kinderboekweek 2022, die dit jaar van woensdag 5 tot en met 16 oktober loopt, heeft als motto Gi-ga-groen! De natuur staat centraal. De herfst is altijd een dankbaar thema om uit te werken in de kleutergroep. De prachtig gekleurde blaadjes, kale bomen en eekhoorntjes die hun wintervoorraad inslaan, spreken jonge kinderen natuurlijk tot de verbeelding.

Jonge kinderen ontdekken de wereld om hen heen middels spel en natuurlijk met vallen en opstaan. Ook jonge dieren moeten hun leefomgeving leren kennen. In het prentenboek "Ik ben er voor je" van Karl Newson zien we hoe een zestal jonge dieren kennismaakt met de prachtige wereld om hen heen. De vertederende prenten in het boek zijn van de hand van Rosalind Beardshaw.

In de lente wordt er in de kleutergroep vaak gewerkt rond het thema groeien en bloeien. Vrolijke werkjes van bloeiende bloembollen en kuikentjes die uit een ei kruipen, versieren de prikborden. Bij uitgeverij Lemniscaat zijn er twee prachtige prentenboeken verschenen waarin het proces van het uitboeiden van een ei en het opvoeden van een kuiken wordt besproken van twee niet alledaagse vogels: de papegaaiduiker en de keizerspinguïn.

Volgens het boek Genesis schiep God de wereld in slechts zes dagen. Hij scheidde licht en duisternis, schiep het hemelgewelf, de aarde en de zee, de zon, de maan en de sterren, hij schiep vissen, vogels en landdieren en ten slotte ook de mens. Dit Hebreeuwse scheppingsverhaal is slechts één van de vele scheppingsverhalen die onze wereld rijk is.

Het best verkochte en meest vertaalde boek ter wereld is de Bijbel. Voor gelovigen staat de Bijbel voor het Het woord van God, maar ook wanneer je niet gelovig bent, is en blijft de Bijbel een prachtige verzameling van verhalen, die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van een breder wereldbeeld en de ontwikkeling van onze cultuur.

De Gebroerders Grimm staan bekend als schrijvers van bekende sprookjes als Roodkapje, Sneeuwwitje en Doornroosje. De broers Jacob en Wilhelm Grimm waren Duitse taalkundigen met een obsessie voor sprookjes, legendes en volksverhalen. Zij hebben meer dan 200 sprookjes verzameld en bijeengebracht in hun werk Kinder- und Hausmarchen.

Na Sinterklaas en Kerst, staat vanaf januari vaak het thema winter op het programma in de kleutergroep. Maar de Nederlandse winters staan niet gerant voor sneeuw en ijs. Het kan daarom handig zijn om thema winter te verwerken in een ander thema, bijvoorbeeld in het thema post. Hoewel er steeds minder brieven en kaarten verstuurd worden, is post voor de meeste kinderen iets magisch. Een verjaardagskaart die zomaar door de brievenbus valt, een ansichtkaart van oma of een brief van je beste vriendje of vriendinnetje. Het thema post nodigt uit tot lezen en zelf schrijven. 

Overal op aarde - in diepblauwe oceanen, weelderige groene bossen, stoffige dorre woestijnen en zelfs in de verste uithoeken van Antarctica - zeggen dieren op hun eigen bijzondere wijze 'Ik hou van jou'.

In aanloop van de Kinderboekenweek 2022 met als thema Gi-Ga-Groen, komen er behoorlijk wat boeken op de markt over het onderwerp natuur in de breedste zin van het woord. Graag laat ik jullie kennismaken met vier bijzondere boeken over de natuur, die alle vier verschenen zijn bij Uitgeverij Lemniscaat.

Bij het zien van de kaft van het nieuwste deel in de reeks Ontdek, moest ik onmiddellijk denken aan een voorval op de PABO, toen ik een discussie had met een docent over een vraag op één van de toetsen. De docent was van mening dat het grote verschil tussen mens en dier, het feit was dat mensen wel gereedschappen gebruiken en dieren niet. Ik was het niet met hem eens: otters gebruiken immers stenen om schelpen te openen. Volgens mijn docent was een steen geen gereedschap, waarna we verzeilden in een discussie over de definitie van wat een gereedschap dan precies is. Volgens de officiële definitie is een gereedschap een hulpmiddel om een bewerking te kunnen uitvoeren, die je anders niet of nauwelijks voor elkaar krijgt. Ik won de discussie en de docent schrapte de vraag uit de toets. Otters zijn niet de enige dieren die handig gebruik maken van gereedschappen blijkt wel uit het boek "Dierengereedschap - De slimste trucjes uit de dierenwereld" dat verschenen is bij uitgeverij Lemniscaat. 

Op 5 oktober 2022 begint de Kinderboekenweek weer, die dit jaar in het thema Gi-Ga-Groen staan. De natuur in al haar verschijningsvormen staat centraal. Diverse uitgeverijen hebben boeken op de markt gebracht waarin de natuur een belangrijke rol speelt: boeken over dieren, boeken over planten en bomen en boeken over het milieu. Dit biedt voor leerkrachten de mogelijkheid om met diverse uiteenlopende thema's aan te sluiten bij de Kinderboekenweek. In dit blog bespreek ik drie totaal verschillende boeken, die kunnen dienen als inspiratie voor het werken rond kinderboeken in de Kinderboekenweek.

Je moet eerst goed voor jezelf zorgen, zodat je er ook voor je leerlingen kunt zijn. Maar hoe doe je dat nou als de druk van bergen administratie op je schouders rust en ouders, collega’s of schoolleiders in je nek staan te hijgen? In De relaxte leraar beschrijft juf Maike aan de hand van eigen ervaringen en met bijdragen van onder meer Marald Mens, Kees van Overveld en Steven Laureys, hoe je zelf voor meer rust en ontspanning zorgt, zodat je met volle energie voor de klas kunt staan. Ze geeft antwoord op vragen als: Hoe kun je goede keuzes maken, voor jezelf en de klas? Hoe zorg je ervoor dat je niet onderuitgaat? Hoe zit het eigenlijk met je eigen sociaal-emotionele ontwikkeling? En waarom zorgt compassie voor jezelf voor meer veerkracht, meer empathie, meer productiviteit, minder angst voor fouten en meer zingeving in je werk als leraar?

Spel is voor het jonge kind een levensbehoefte en een intense ervaring. Het is zijn manier om zich te verbinden met omringende wereld en deze te leren kennen. Het spel van kinderen vormt het hart van thematiseren.

Wanneer je in de klas de uitvinding van de stoommachine behandeld, kun je eigenlijk niet voorbij aan de eerste Nederlandse stoomtrein: De Arend, die op 20 september 1839 voor het eerst reed tussen Amsterdam en Haarlem. De stoomlocomotief werd in 1839 gebouwd in Engeland en een replica uit 1938 is nog altijd te zien in het Spoorwegmuseum in Utrecht.

Sinds de Roetpiet zijn intrede heeft gedaan, ben ik de eigenaar van een grote stapel Sinterklaas boeken, die ik niet meer kan voorlezen in de klas. Ik probeer elk jaar een paar nieuwe Sinterklaas boeken te kopen, om mijn toch al grote collectie up to date te houden. In dit blog bespreek ik dan ook vier gloednieuwe Sinterklaas boeken. Een zoekboek, een versjesboek, een voorleesboek en een Avi-leesboek.

De kerstperiode is bij uitstek de periode om gezellig voor te lezen in de klas, bij een knapperend houtvuurtje op het digibord. Een van de bekendste kerstverhalen is natuurlijk 'A Christmas Carol' van Charles Dickens, over de gierige vrek Scrooge, die zijn klerk Bob Cratchit liever laat werken tijdens kerstmis, dan dat hij hem een vrije dag gunt. De ware kerstgedachte is niet aan Scrooge besteed: hij denkt alleen maar aan geld.

In groep 3 staat het leren lezen centraal. Ouders worden vaak geconfronteerd met nieuwe termen, zoals Avi-niveau. Het Avi-niveau van een boek geeft in feite aan op welk technisch leesniveau een boek is geschreven. Uitgeverij Kluitman is één van de bekendste uitgevers van Avi-boeken in Nederland. Voor Kluitman staat leesplezier voorop. Wanneer kinderen immers graag een boek lezen, oefenen zij ongemerkt en zal het leren lezen hoogstwaarschijnlijk vlot verlopen. Om te leren lezen, zal het kind immers leeskilometers moeten maken en dat gaat een stuk fijner wanneer er genoeg leuke boeken voorhanden zijn om uit te kiezen.

In groep 3 staat het leren lezen centraal. Dat begint met het aanvankelijk lezen: het aanleren van de taalvaardigheid om van letters woorden te maken en die te leren lezen. Elke week leren de kinderen nieuwe letters aan, waar steeds meer woorden mee gevormd kunnen worden. Het proces om met die letters een woord te verklanken, wordt technisch lezen genoemd. Maar dan ben je er nog niet, want je krijgt ook nog te maken de DMT-toets, ofwel het technisch correct lezen van een lange rij woorden in drie minuten tijd en de indeling van de leerlingen op AVI-niveau.

Voor kinderen vanaf 8 jaar is er bij Uitgeverij De Fontein een reeks graphic novels verschenen over het meisje Evi en haar eenhoorn, geschreven en getekend door Dana Simpson. 'Evi gaat als de bliksem' is alweer het zesde deel in deze populaire reeks .'Evi en Eenhoorn' is een reeks stripboeken in boekvorm uitgegeven, die kinderen veel leesplezier zal opleveren.

Welkom op Elandeiland! Rosa gaat bij haar grootmoeder wonen. Dat is nogal een overgang, want Rosa komt uit de stad en haar oma Nan leeft in de wildernis van Elandeiland in een oude houten hut, waar Albert de eland zijn kop steeds door het raam steekt en Biggetje de dwerguil op het dak woont. Oma Nan is nou niet bepaald een doorsneegrootmoeder en Elandeiland is totaal anders dan Rosa zich had voorgesteld. Maar ze neemt zich voor om een echt wildernismeisje te worden: ze kanoot over woeste rivieren en sluit vriendschap met de dieren in de omgeving. Maar dan komen er onverwachte bezoekers op het eiland, die nogal wat opschudding veroorzaken. Is Rosa al wildernismeisje genoeg om te helpen?

De 17e eeuw wordt in Nederland vaak aangeduid als de Gouden Eeuw, omdat in deze periode de kunst, wetenschap en economie tot bloei kwamen. In de schilderkunst behoren onder andere Rembrandt van Rijn, Johannes Vermeer, Frans Hals en Jan Steen tot de Grote Meesters uit de Gouden Eeuw. Zij hebben elk hun eigen stempel gedrukt op hun vakgebied. Jan Steen was een meester in vastleggen van de huiselijke taferelen, terwijl Frans Hals juist bekend staat om zijn groepsportretten. Rembrandt van Rijn en Johannes Vermeer waren ieder op hun eigen manier, meester van het licht.

Wist jij dat er een wc-pot als kunst in een museum staat? En dat Picasso een tijdje zo arm was dat hij een bed moest delen met een vriend? Dat niemand precies weet wie nou die Banksy is die al die beroemde graffiti’s maakt?

Fien en Teun zijn bekende karakters uit de stal van Van Hoorne Entertainment. Fien is een meisje van van 6 jaar en haar broertje Teun is 4 jaar. Samen wonen op een boerderij in het dorpje Molenwaard, samen met Sebastiaan het varken, Rosa de koe, Stip de pony en natuurlijk Pim de hond. Fien is dol op haar dieren en kan al goed voor ze zorgen. Ze vertelt haar broertje graag hoe het moet en probeert hem ook te leren hoe hij voor de plantjes in de moestuin moet zorgen. Het klinkt misschien wat saai, maar Fien en Teun beleven samen allerlei leerzame, grappige, herkenbare, maar vooral ook oer-Hollandse avonturen op en rond hun boerderij.

Een tijdje geleden schreef ik een blog over prentenboeken die je goed kunt gebruiken bij de rekenles. Uitgeverij Zwijsen heeft nu een drietal rekenprentenboeken op de markt gebracht, die hier speciaal voor zijn ontwikkeld en horen bij de methode voorbereidend rekenen met Semson. Het aapje Semson is dan ook duidelijk herkenbaar aanwezig op de kaft van de boeken, hoewel hij in de verhalen zelf, niet voorkomt. De boeken zijn dan ook los van de methode te gebruiken. Het eerste dat opvalt wanneer je de rekenprentenboeken ziet, is het afwijkende formaat: de boeken zijn hoog en smal. Op dit moment zijn er drie rekenprentenboeken verkrijgbaar.

August de Vos houdt niet van verrassingen. Hij houdt van lezen, van mooie dingen maken en van luieren. Van rustige, veilige dingen dus.

Beer woont in een fijn huis en is gelukkig met zijn vrienden die op bezoek komen en aardbeientaart met hem eten. Op een dag besluit Beer echter dat het tijd is voor iets nieuws. Hij stopt zijn mooiste spulletjes in een knapzak en vertrekt, op weg naar het onbekende, zoals de wind hem vertelt.

We leven in een multiculturele samenleving, maar lange tijd gingen de meeste boeken over blanke kinderen. Kinderen van een andere etnische achtergrond, konden zich moeilijk in deze boeken herkennen. In speelgoedwinkels was het ook bijna onmogelijk om een pop te vinden die niet blank en blond was. Als de samenleving verandert, moeten de boeken die we aan onze kinderen voorlezen, ook veranderen, om een realistische afspiegeling te geven van de samenleving. Opgroeien in een wereld waarin je telkens merkt dat je anders bent, lijkt me niet fijn. Anders zijn kan op vele manieren en kinderen kunnen soms onbedoeld hard zijn naar elkaar.